DÜZEYLİ BİR ÇİZGİDE BULUŞMAK
Prof.ATİLLA ATAR
Anadolu Üniversitesi
Güzel Sanatlar Fakültesi
Dekan Yardımcısı
Galeri sözcüğü, mimaride çeşitli oylumları birbirine bağlayan uzunlamasına salon olarak tanımlanır. Rönesans döneminde varlıklı ailelerin konut ve saraylarında yaptırılan uzun galeriler , eğlence ve kabul salonu olarak kullanılması yanında 17.yüzyıldan başlayarak salt sanat ürünlerini sergilemek amacı ile de kullanılmaya başlanılmıştır. Sanat yapıtlarının ve özellikle de tablo alışverişinin başlaması,19. yüzyıl sonlarında sanat galerilerinin açılmasını sağladı.
Daha önceleri sanatçılar, yapıtlarını izlemek isteyenleri, meraklıları ve alıcıları atölyelerinde ağırlıyorlardı.Bu uygulama, sanatçı açısından güç olduğu gibi çalışmaya ayırdıkları zamanlarının da bir bölümünü alıp götürüyordu. Bu arada halkın büyük bir bölümünün sanatçı ile iletişim kuramadığını da belirtmek gerekir. Bazı yenilikçi sanatçıların, sayıları sınırlı resmi galeriler tarafından dışlanması, yapıtlarını özel galerilerde sergilemelerine, belli akımın temsilcisi olan sanatçıların bir yerde toplanmalarına, birlik oluşturmalarına, ortak sergiler açmalarına neden oldu. Örneğin Fransa’da Durand-Ruel Galerisi “empresyonizm”in ocağı haline gelmişti.
Türkiye’de resim ve heykel sergileri uzun bir süre devlet galerisi adı verilen büyük salonlarda açıldı. Bu salonlar, sanatı topluma götüren ilk sanat galerileri olarak kabul edilebilir. Devlet galerilerindeki Resim ve Heykel sergilerinin yanı sıra İstanbul’da Güzel Sanatlar Akademisi, Galatasaray Lisesi, Fransız Konsolosluğu gibi yerlerde zaman zaman sergiler düzenlenirdi. Adalet Cimcoz’un 1952 yılında İstanbul’da açtığı Maya Sanat Galerisi özel galerilerin öncüsü olarak kabul edilir.Yine aynı dönemlerde Fethi Karakaş’ın Küçük Galerisi, İsmail Oygar Galerisi, Belediye Şehir Galerisi, Darüşşafaka Galerisi, Ankara’da Helikon Sanat Galerisi, Karaburçak Galerisi, Milar Galerisi gibi galerilerin açıldığını görüyoruz.
Güzel sanatlara, özellikle de plastik sanatlara duyulan ilginin giderek artması, sanat galerileri gereksinimini doğurmuş,1980’li yıllarda, başta İstanbul olmak üzere üç büyük kentimizdeki galeri sayısında büyük bir artış gözlenmiştir.Bu artışta büyük Anadolu kentlerinin az da olsa bir payı olduğunu belirtmek gerekir.Özel galerilerin çoğunluğu oluşturduğu bu sanat galerilerini Devlet Güzel Sanatlar Galerileri,Belediye Sanat Galerileri,özel galeri niteliğini taşıyan banka galerileri, özel kuruluşların galerileri olarak çeşitlendirebiliriz.
Güzel Sanatlar Fakültesi’nin yönettiği Anadolu Üniversitesi Palet Sanat Galerisi, yukarıda saydığımız sanat galerilerinin dışında, üniversite bünyesinde faaliyet gösteren ilk sanat galerisi olma özelliğine sahiptir.Üniversite ile toplumun bütünleşmesini sanat etkinlikleri aracılığı ile sağlamak, sanatı topluma götürmek amacı ile 1986’da kurulan Palet Sanat Galerisi, çok sayıda sanatçı ile sanatsever Eskişehirliyi yapıtları ile bir araya getirerek bu iletişimi kurmak gibi bir işlevi yerine getirmiştir.Bu işlevi yerine getirirken, hiçbir parasal karşılık beklemeksizin sanatçının desteklenmesi hep ön planda tutulmuştur. Palet Sanat Galerisi, Türk Resim-Heykel sanatına önemli katkılarda bulunmuş büyük ustalarla, orta ve genç kuşaktan kendini kanıtlamış sanatçıların yapıtlarını sergileyerek Anadolu’da da yoğun bir sanat trafiğinin oluşabildiğini kanıtlamıştır.
Bugün, Eskişehir’de sanatçı-izleyici, sanatsever arasındaki iletişimin sağlanması, sanat piyasasında arz-talep ortamının oluşması, sergi izleme alışkanlığının giderek artmasının yanı sıra toplumsal beğeni düzeyinin de gözle görülür biçimde gelişmesinde Palet Sanat Galerisinin payı ve katkısı yadsınamaz.
Geçen 9 yıl içerisinde galeride sergi açan sanatçıların 200 seçkin yapıtından oluşan “Güzel Sanatlar Fakültesi Koleksiyonu” nu da Türk Sanatına kazandırmaktan mutluluk ve onur duyuyoruz.
Galeride yapıtları sergilenen sanatçı ve gruplar (sergi sırasına göre) ; Berna Türemen, Mehmet Özer, Hayati Misman, Hürriyet Sedat Simavi Vakfı Karikatür Sergileri, Oya Kınıklı,Tamer Başoğlu, Devrim Erbil, U.G.S.Y.O. Karma Sergileri, Paris Güzel Sanatlar Yüksekokulu (E.N.S.B.A.) Öğretim Üyeleri Baskıresim Sergisi, Ali İsmail Türemen, Mustafa Aslıer,Türk El Sanatları Sergisi,Turan Erol, Mustafa Pilevneli,Gül Derman, Kadri Özayten, S.Saim Tekcan, Halil Akdeniz, Mustafa Ayaz, Adnan Turani, Mürşide İçmeli, S.Umur Türker, Gülseren-Teoman Südor, Zahit Büyükişleyen, Veysel Günay, Fevzi Karakoç, Asım İşler, Gören Bulut, Söbütay Özer, Habib Aydoğdu, Hüsamettin Koçan, Ekrem Kahraman, Şadan Bezeyiş, Ergin İnan, Zafer Gençaydın, Hasan Pekmezci, İhsan Çakıcı, Aydın Ayan, Can Ayan, Zehra Çobanlı, Miharu Shiota, Bilal Erdoğan, Nihat Kahraman, Hale Sontaş, Vedat Can, Abdullah Demir, Bilgehan Uzuner, Atilla Atar, Hüseyin Bilgin, Fikri Cantürk, Zeki Faik İzer, Nazan Sönmez, Cemil Eren, Zülfikar Sayın, Sadettin Aygün, Halim Çeliker, Emin Koç, G.S.F. Karma Resim Sergisi, Numan Arslan, Şahin Özyüksel, Ayla-Ruhi Görüney, G.S.F. Resim-Heykel Öğrencileri Sergisi, Eyüp Öz.
SANAT ÇEVRESİ 58 Sayı:199 Mayıs 1995